1 Peter 1:10-11

1. Inleiding

Deze exegese gaat over 2 Petrus 1:10-11. Waarbij er veel uitweidingen mogelijk zijn. Het doel is om beter zicht te krijgen op de context van de brief en wat betekende de brief voor de oorspronkelijke lezers. Daarom zullen we gaan kijken naar de historische en literaire context waarna er ‘een’ uitleg van de tekst zelf volgt. Voor Bijbelteksten geld dat de herziene staten vertaling is gebruikt tenzij anders aangegeven (HSV).

2. Historische Context

2.1. Historische context

2.1.1. Auteurschap

Meteen val je in de discussie wanneer het gaat over het auteurschap van de 2de brief van Petrus. Dit is niet een gevolg van de huidige tijdsgeest waarbij er voor alles een verklaring moet zijn. Al in de vroege kerk waren er twijfels omtrent het auteurschap. Deze twijfels had men vooral in het westen van de wereldkerk (Davids, 2006:121) (Bauckham, 1983:162,163).

Athanasius is voor het boek opgekomen waardoor het uiteindelijk in de canon terecht is gekomen en als authentiek werd gezien. Daarmee waren de twijfels niet weg want ook Erasmus, Luther en Calvijn hadden twijfels zij hebben echter niet geprobeerd om het boek uit de canon te krijgen. Zij citeren vrijelijk uit het boek (Davids, 2006:122). Het gevolg van de discussie is duidelijk te merken er zijn er die het boek afwijzen. Er zijn er die het links laten liggen. Er zijn er die het als een pseudepigraaf zien. En er zijn mensen die het zien als door Petrus geschreven (Davids, 2006:123). Je kunt het stand punt innemen van geïnspireerde tekst zoals Calvijn dit bijvoorbeeld deed. Er zijn echter wel wat struikelblokken. 1. Hij schrijft aan de heidenen en daarbij kun je de vraag stellen is dit te verwachten van Petrus? 2. Er is een groot verschil in thema tussen de 1 Petrus brief en de 2 Petrus brief. In de eerste brief ligt de focus op de beloning voor de rechtvaardigen verkregen door de lijdende Jezus. In de 2de brief ligt de focus op het oordeel door een verheerlijkte Jezus (Davids, 2006:127). 3. De stijl van de brief suggereert dat hij wellicht gebruik maakt van een secretaris. (Davids, 2006:128) Deze optie wordt geopperd omdat er in 1 Petrus veel verwijzingen zijn naar het O.T. en in 2 Petrus bijna geen (Davids, 2006:129) (Bauckham, 1983:159) (Van Houwelingen,1993:11). Bauckham sluit niet uit dat Petrus een pseudepigraaf is. Hij merkt daarbij wel op dat het ook het echte testament van Petrus zou kunnen zijn. Zelf gaat hij ervanuit dat het een pseudepigraaf is maar verdedigd daarbij wel de inhoud. (Bauckham, 1983:161,162) Davids geeft aan dat er geen biografie beschikbaar is van Petrus over zijn jeugdjaren en daardoor zijn er ook geen gegevens over zijn scholing. Er is daardoor geen definitieve conclusie te trekken maar beide kanten zijn verdedigbaar (Davids, 2006:129). Van Houwelingen gaat ervan uit dat Petrus de schrijver van de brief is (Van Houwelingen,1993:11). De brief zelf zegt ook dat Petrus de schrijver is. De aanhef begint met Simeon Petrus (2 Pet. 1:1). Het is duidelijk een apostolische brief (Van Houwelingen,1993:11). Er is dus heel wat discussie na het lezen van de commentaren ga ik zelf uit van Petrus als auteur van de brief.

Petrus de apostel komt vele malen voor in de evangeliën. Petrus heette eigenlijk Simeon soms ook wel Simon maar Jezus gaf hem de naam Cephas (=rots) de Griekse vertaling hiervoor is Petrus. Het opschrift Simeon is uiterst opvallend en zou bij een vervalsing grote kans lopen om door de mand te vallen. De conclusie uit het commentaar neem ik over namelijk:

Het testament van Petrus is geen pseudepigraaf en zijn handtekening is geen vervalsing Simeon Petrus heeft zijn geestelijk testament zelf gelegaliseerd door dat te voorzien van zijn persoonlijke apostolische signatuur(Van Houwelingen,1993:17).

Hij kwam uit Betsaida in Galilea en woonde later in Kapernaum daar waar Jezus ook woonde. Petrus was getrouwd en visser van beroep (Davids, 2006:123). Hoe rijk hij was is niet bekend wel is bekend dat hij een boot had. (Luk. 5:3). Hij was ongeleerd naar de geldende maatstaven van het Sanhedrin (Davids, 2006:123). Hij nam vaak risico’s en dit bracht hem regelmatig in moeilijkheden (Davids, 2006:124). In het boek handelingen treedt hij op als leider (Hand.5). Hij stond erom bekend dat hij zich strikt aan de joodse wetten hield men was dan ook in shock na de hele geschiedenis met Cornelius (Hand. 10) (Davids, 2006:125,126).

2.2 Datering

Petrus vlucht voor Herodes Agrippa (Van Houwelingen,1993:12). Dit is het moment dat hij gaat reizen. Hij beland uiteindelijk in Rome waar hij in 64-68 na Chr. een marteldood sterft (Davids, 2006:125). De datering van de brief ligt dan ook in deze periode (Davids, 2006:130). Er zijn nog andere dateringen mogelijk (Bauckham, 1983:159) wanneer je een andere keuze maakt in het auteurschap deze laat ik verder buiten beschouwing omdat ik er vanuit ga dat Petrus de auteur is. Zijn brief is waarschijnlijk kort voor zijn dood geschreven. (2 Pet. 1:14) waardoor de datering rond 64-68 n. chr. ligt (Van Houwelingen,1993:13).

2.3 Geadresseerden

Aangezien er in (2 Pet. 3:1) een verwijzing is naar de eerste brief zouden we kunnen veronderstellen dat beide brieven aan dezelfde mensen (gemeenten) zijn gericht (Van Houwelingen,1993:11). De eerste brief is gericht aan de vreemdelingen in de verstrooiing van Klein Azië (1 Pet. 1:1). Davids geeft aan dat je dit zo kunt stellen afhankelijk van de keuze in het auteurschap (Davids, 2006:132). Bauckham zegt dat de brief is gestuurd aan een groep kerken in klein Azie (Bauckham, 1983:159). De brief is waarschijnlijk vanuit Rome gestuurd (1 Pet. 5:13)

2.4 Aanleiding van de Brief

Petrus wil de christenen een noodzakelijke aanvulling geven op de eerste brief (Van Houwelingen,1993:11). Er waren tegenstanders van de Jezus beweging die gevoed waren door allerlei Griekse ideeën. Zoals de Epicureeën die niet geloven in een God (Davids, 2006:133). De Sadduceeën die niet geloven in een leven na de dood. Zij stonden in de tijd van Jezus al bekend om deze opvatting (Mar. 12:18). Petrus ziet de noodzaak om voor deze en andere dwalingen te waarschuwen. (2 Pet. 2) (2 Pet 3:3). Hij wil dit vastleggen omdat hij verwacht dat hij binnenkort niet meer in leven is. Hij wil er alles aan doen om de gemeente duidelijk te maken dat een christelijke levensstijl tot eeuwig heil leidt 2 Pet. 1:15.

3. Genre en literaire vorm

3.1. Genre is 2 Petrus een brief?

In de oudheid was men bekend met de volgende indeling van een brief. 1.Naam schrijver. 2.Naam geadresseerde. 3.Groet. 4.Gebed of dankzegging die nogal eens eindigt in een doxologie (lofprijs). 5.Brieftekst 6.Afsluitende groet en afscheid (Gordon & Stuart. 2015:67).

Een brief was vaak een gelegenheidsdocument d.w.z. het geschrevene komt voor uit een specifieke situatie of het is bedoelt voor een specifieke situatie (Gordon&Stuart, 2015:68). De theologie in brieven wordt altijd toegepast op een nood die in die tijd was ontstaan (Gordon&Stuart, 2015:69).

Hoe kunnen we dit toepassen op de 2 Petrus brief? 2 Petrus mist een duidelijk geadresseerde en slotgroet (Gordon&Stuart,2015:68). Davids mist de dankzegging, duidelijk geadresseerde en zege of groet voor de geadresseerde waardoor hij het meer een preek vindt (Davids, 2006:143).

Van Houwelingen en Bauckam plaatsen het in de categorie geestelijk testament in de vorm van een brief (Van Houwelingen, 1993:15). Het is bekend dat een afscheidsrede een bekend literair genre was in de oudheid (Davids, 2006:145). Bauckham voegt daar nog aan toe dat dit zowel in de bijbel als in de vroege kerk veel voor kwam (Bauckham, 1983:132). Enkele voorbeelden zijn: Abraham, Izak, Jacob en Mozes later zal ook Paulus dit voorbeeld volgen (Van Houwelingen, 1993:15,16). Ik volg van Houwelingen door te stellen dat het een geestelijk testament in de vorm van een brief is.

3.2. Literaire context

Er zijn ten aanzien van de structuur verschillende indelingen te maken.

Van Houwelingen zegt 3 delen te zien:

hoofdstuk 1 Christologie, hoofdstuk 2 de ethiek en hoofdstuk 3 de eschatologie

(Van Houwelingen, 1993:27). Deze 3 houden nauw verband met elkaar. De christologie is het uitgangspunt van de hele brief. Kennis van Jezus als Heer en redder vraagt om een christelijke levenswandel, juist vanwege de verwachting van een eeuwig Koninkrijk. Het is een testament geschreven voor de toekomst.

Davids ziet de 4 delen van een klassiek betoog:

1:1-2 Groet.

1:3-15 Exordium (de onderwerpen die aanbod komen) De goedheid van God zou moeten leiden tot een ethische levensstijl.

1:16-3:13 Probatio (verdediging van de stelling).

3:14-18 Peroratio (samenvatting, conclusie en laatste groet) (Davids, 1993: 144,145).

Bauckham deelt de Petrus brief als volgt in:

1:1-2 Geadresseerde en groet.

1:3-11 Samenvatting van de boodschap.

1:12-15 aanleiding: Testament van Petrus.

1:16 -3:10 Weerleggen van bezwaren die nog verder onder te verdelen zijn.

3:11-16 Vermaning.

3:17-18 Conclusie. (Bauckham, 1983:135).

In de periode tussen oude en nieuwe testament waren er veel afscheidsredes waar de 2de brief van Petrus onder valt deze waren vaak in 2 stukken te delen. 1. Ethische vermaningen. 2. Openbaringen van de toekomst (Bauckham, 1983:132).

3.3. Opbouw perikoop

Ik heb de perikoop afgebakend op 2 Pet. 1:3-15. Ik volg de HSV.

Petrus wil de gemeente praktische invulling geven van een christelijk leven en tevens waarschuwen. Hij wil de gemeente tot waakzaamheid oproepen omdat er heel wat op hen af zal komen. Het voortbestaan van de gemeente zelf staat op het spel. Ook na zijn dood moet het evangelie zijn weg vinden. Hij verteld niks nieuws. Hij gaat ervanuit dat de gemeente op de hoogte is van deze dingen 2 Pet.1:12. Wat bedoelt hij met deze dingen? Hij bedoelt hier dat de gemeente op de hoogte is van de noodzaak van een christelijke levenswandel. Om zo uiteindelijk gaande weg God niet uit het oog te verliezen en op je bestemming aan te komen. Waarom vindt hij het dan nodig om de gemeente dit op het hart te drukken door het schrijven van deze brief? Het antwoord vinden we in 2 Pet 1:15. Ook na zijn dood moet de gemeente blijven volharden in een christelijke levenswandel. Dit is zo nauw met elkaar verbonden het een kun je niet los zien van het ander. Hij schrijft dat hij zal sterven. Ik denk dat je niets wil missen van de laatste woorden van een groot voorbeeld. Het geeft een lading aan de gehele tekst.

4. Uitleg tekst

2 Petrus 1:10-11

Daarom, broeders, beijver u des te meer om uw roeping en verkiezing vast te maken; want als u dat doet, zult u nooit meer struikelen.

Want zo zal u in rijke mate de toegang worden verleend tot het eeuwig Koninkrijk van onze Heere en Zaligmaker, Jezus Christus.

Daarom, Het woord daarom geeft aan dat nu de reden volgt waarom de gemeente moet groeien in het geloof. Het geeft een antwoord op de vraag waarom zou je Jezus willen volgen in je hele levensstijl. Deze praktische opdracht voor het leven wordt genoemd in de verzen voorafgaand aan de exegese tekst 2 Pet. 1:3-9. Je zou het ook anders kunnen zeggen. Omdat God alles wat we nodig hebben voor een godvruchtig leven aan ons geschonken heeft, kan het niet anders dan dat we dat beantwoorden met geheel ons leven (Davids, 2006:168). Daarom zult u de Heere, God, liefhebben met heel uw hart , heel uw ziel en met heel uw kracht. Deut. 6:5. De 10 geboden uit Ex 20 zijn gegeven als zege, het volk zou uit dankbaarheid God volgen omdat ze gered waren uit Egypte. Dat kun je van gelovige nu ook zeggen eenmaal gered door Christus kan het niet anders dan dat uitwerking heeft in je leven. De wereld is gevallen door begeerte (Gen 3:6). God heeft ons de meest kostbare belofte gegeven waardoor wij dit verderf kunnen ontvluchten (2 Pet 1:4). In 2 Pet. 1:5-7 volgt een opsomming van christelijke deugden die de gelovige zou moeten najagen, omdat zij bevrijd zijn van het verderf en daardoor deel hebben aan Hem en straks met Hem zullen zijn (Davids, 2006:177). Ik wil de ketting van deugden toch noemen. Geloof + deugd + kennis + zelfbeheersing + volharding + godsvrucht + broederliefde + liefde(voor iedereen). Ik zie het als een soort optelsom van het een komt het ander vandaar dat ik er plusjes tussen gezet heb. (Bauckham, 1983:176,184) Kennis van Christus duid op een intieme relatie. Zoals we dit kennen tussen man en vrouw. De vrucht op het huwelijk met Christus zijn de christelijke deugden. Bauckham geeft aan dat “each gives birth to the next.” Wanneer de gelovige niet groeit in de deugden dan wordt hij blind genoemd en vergeetachtig (2 Pet 1:9) Het is als het ware een klap in het gezicht van God (Davids, 2006:187). Er zijn meerdere plaatsen in de bijbel waar deugden lijsten voorkomen dit past bij de Griekse invloed uit die tijd (Bauckham, 1983:185). De lijst begint duidelijk met geloof en eindigt met liefde. De hele boodschap krijgt extra gewicht omdat Petrus deze woorden schrijft met de wetenschap dat hij zal sterven. Hij geeft hier als het ware zijn laatste woorden door, nog eenmaal onderwijst hij de gemeente en wat kan er dan belangrijker zijn dan het geven van een antwoord op de vraag hoe kunnen we zalig worden (Davids, 2006:190).

Broeders, Petrus spreekt de gemeente aan als broeders, in de opsomming van de deugden vinden we ook broederliefde. Petrus weet zich verweven met de gemeente. Alle gelovige werden gezien als onderdeel van de familie (Davids, 2006:182) (Baukham, 1983:187). Dit wekte een afkeer op bij ongelovigen (Davids, 2006:183). De medegelovigen zijn dus broers je komt als het ware uit het zelfde gezin. We hebben dezelfde vader. Het is dan ook logisch dat uit deze liefde de agapē liefde volgt. Op het moment dat we in de buurt komen van de liefde (In de grondtekst staat hier het woord agapē: Dit is opofferende en dienende liefde.) voor iedereen uit vs. 7 dan leven we zo dicht bij Christus dat we op Hem lijken. Immers we hebben dan onvoorwaardelijke liefde ook voor onze vijand. Dit hebben wij nooit van ons zelf. Dit is een geschenk van God aan de mens. Het is een keuze geen emotie (Davids, 2006:184).

Beijver u des te meer om, De gelovigen worden opgeroepen ijverig te zijn. Het woord hier gebruikt is spoudasate betekent (1) ‘zich haasten, zich spoeden’ en (2) ‘zich beijveren (3) toewijden (SBNT). Dit woord komt driemaal voor in het boek 2 Petrus en heeft dan de betekenis van toewijding van de gelovige als een antwoord aan God. In 1 Pet. 1:12 schrijft Petrus dat hij de gemeente zal blijven herinneren aan de heerlijke toekomst(vs. 11) en hun verantwoordelijkheid (vs.10) Hij heeft hier niet veel tijd meer voor en daarom blijft hij zich beijveren om deze boodschap over te brengen (SBNT).

In 2 Pet 1:15 betrekt de apostel het op zichzelf namelijk hij wil zich er voor inzetten dat zij dit niet vergeten temeer omdat hij zich ervan bewust is dat hij zeer binnenkort zal sterven. In 2 Pet 3:14 roept hij nogmaals de gemeente op om er een christelijke levenswandel op na te houden ook omdat de tijd dring. De dag de Heeren zal namelijk snel komen (Bauckham, 1983:190). Het grieks gebruikt het woord mallon, het moet prioriteit hebben het is belangrijk. Wie niet gehoorzaam is aan de oproep lijdt aan blindheid (2 Pet 1:9) (SBNT). Met dezelfde ijver die Petrus in zijn roeping als apostel laat zien roept hij de gemeente op.

Uw roeping en verkiezing vast te maken, Wanneer de gelovigen worden opgeroepen hun roeping en verkiezing vast te maken wordt hier bedoelt dat je door een christelijke levenswandel er op na te houden een antwoord geeft op de roeping en verkiezing van God. Hij is de eerste.

De volgorde van de woorden sluit aan bij de algemene ervaring van gelovigen. De gelovige wordt eerst geroepen en komt tot geloof, en ontdekt daarna dat Gods verkiezende plan er aan vooraf ging (Houwelingen, 1993:39,40) (Bauckham, 1983:187). Houwelingen geeft aan dat Petrus niet vraagt om een bepaalde medewerking aan een christelijke levensstijl, maar dat dit eerder een concrete uitwerking is van hun goddelijke roeping. Bauckham ziet hier een spanning die word opgelost in het noemen van Christus als je redder. Verder zegt hij ook dat het gaat om christelijke vruchten die alleen maar mogelijk zijn door genade (Bauckham, 1983:190). Deze woorden zijn ook een tegen antwoord op het libertinisme, een dwaling die zegt dat de wet heeft afgedaan dus alles is toegestaan.

Want als u dat doet, zult u nooit meer struikelen, Wat betekent struikelen en hoe voorkom je het? Petrus zegt als je op deze wijze bezig bent in je leven, dan ben je met vaste tred op weg naar het Koninkrijk en zul je het reisdoel zonder ongelukken bereiken.(Houwelingen,1993:40). De vrucht van de Geest moet dus groeien in je leven dit wordt zichtbaar. (Davids, 2006:188) Struikelen kun je opvatten als zodanig vallen dat je het beloofde land niet bereikt (Davids, 2006:189) (Baukham, 1983:191). Er wordt niet bedoeld dat de gelovige niet meer zou zondigen (Rom 7:19).Petrus heeft zelf een bewogen leven achter de rug van vallen en opstaan met soms zeer pijnlijke consequenties. Hij wil de gemeente behoeden voor het maken van dezelfde fouten (Davids, 2006:188).

Want zo zal u in rijke mate de toegang worden verleend,Wij krijgen toegang tot het eeuwige Koninkrijk. Dat wil zeggen toegang tot eeuwig leven daar waar Christus regeert. Die toegang wordt door Jezus hoogstpersoonlijk gegeven Hij bepaald wie er zal ingaan. Sterker nog het wordt ons rijkelijk geschonken zoals een beschermheer zijn dienstknecht opwacht en onthaald omdat hij is thuis gekomen na een zware strijd (Houwelingen,1993:41) (Davids, 2006:189).

Tot het eeuwig Koninkrijk van, Het gaat hier om het Koninkrijk van Jezus (Davids, 2006:190). Het is wel bijzonder in deze tijd werd het Koninkrijk vaak op God betrokken en niet op Christus (Bauckham,1983:191). Wel werd dit vaak betrokken op de keizer. Het zou een tegen beweging kunnen zijn waarbij dat van de keizer vergaat en het Koninkrijk van Jezus werkelijk eeuwig is (Davids, 2006:190). Het wijst naar de nieuwe hemel en nieuwe aarde in tegenstelling tot de huidige die snel zal worden gezuiverd 2 Pet. 3:13.

Onze Heere en Zaligmaker, Jezus Christus. Jezus Christus is de Zaligmaker. Het woord dat Petrus hier gebruikt is sōtēros het betekent: ‘redder, verlosser, heilbrenger (SBNT). Dit woord gebruikt hij meerdere malen. Het woord word ook wel vertaald als Heiland (NBG). De titel Heer en Heiland geeft aan dat Jezus buiten het feit dat Hij redder is ook God is. Het staat tegenover het keizerlijke regime uit die tijd. De titel werd ook door de keizer gebruikt en door plaatselijke helden (Davids, 2006:190) (Bauckham, 1983:187).

5. Conclusie.

Petrus heeft de brief geschreven met het oog op zijn heengaan. Hij roept de gelovigen op tot een christelijke levenswandel. Gelovigen maken op deze manier hun roeping en verkiezing vast. Dit betekent dat je in antwoord op Gods verkiezing en roeping er een christelijke levenswandel er op na houdt. Hij is de eerste. De gelovige zal in het leven hier op aarde wel blijven zondigen maar heeft zicht op het komende Koninkrijk van Christus. Jezus wil de gelovigen toegang en rust van de strijd geven.

Literatuurlijst

Studiebijbel online. 2018. “2 Petrus ”. Internetversie Studiebijbel. Doorn: Centrum voor Bijbelonderzoek. Geraadpleegd: 30-10-2023(SBNT)

Fee, Gordon en Douglas Stuart. 2015. Haal meer uit de bijbel: Ontdek de boodschap van toen voor nu. Harderwijk: Highway Media

Houwelingen, P.H.R. van. 1993. 2 Petrus en Judas. Commentaar op het Nieuwe Testament. Kampen: Kok.

Davids, Peter H. 2006. The Letters of 2 Peter and Jude. The Pillar New Testament Commentary. Grand Rapids, Michigan: Eerdmans.

Bauckham, Richard J. 1983. Jude, 2 Peter. Word Biblical Commentary 50. Dallas, Texas: Word Books.