Matt 13 De gelijkenis van het zaad
De gelijkenis van het zaad
Een klein jongetje vertelde opgewonden aan zijn vader wat er die dag allemaal met hem gebeurd was. Zijn vader zei op een gegeven moment: doe eens wat rustiger, je praat te snel. De jongen reageerde: oh, nee pappa, ik praat niet te vlug, u luistert te langzaam.
De vraag waar ik vandaag bij stil wil staan is: wat beoogt Jezus met het vertellen van een gelijkenis? In Matteüs 13 staan maar liefst zeven gelijkenissen. Een gelijkenis is een verhaal met herkenbare beelden uit het dagelijkse leven. Voor een goed verstaander zit er echter diepte in het verhaal en wordt er een boodschap of een geheim onthuld. Jezus maakte vaak van deze oude Rabbijnse vertelvorm gebruik. Deze gelijkenis zou ook het opschrift kunnen krijgen: de gelijkenis van de vier bodemtypes. In het tweede gedeelte van de gelijkenis zie je dan hoe de bodemtypes voor vier menstypes staan.
Het eerste type bodem dat beschreven wordt in de gelijkenis is: het pad.
Zoals ook in ons land waren toen veel akkers omgeven door paden. De paden toen waren hard door het belopen. Ze waren zo hard dat het zaad geen kans kreeg om te ontkiemen en te wortelen. Ze bleven boven op de grond liggen en de vogels kwamen en pikten het weg.
Jezus refereert met dit beeld aan mensen die het woord horen maar wiens harten zo hard zijn dat Zijn Woord geen kans krijgt in hun leven. Zoals het zaad geen kans krijgt op de verharde bovenlaag van het pad, zo krijgt het Woord geen kans in de mens die zijn hart voor het Evangelie verhard. In de gelijkenis van het zaad is dat bij 25% van de mensen het geval. Het is het type mens dat geen diepgang kent. Alles blijft aan de oppervlakte. Ze staan niet open voor de verkondiging.
Niet voor niet staat er in de samenvatting van de wet dat wij God moeten liefhebben met heel ons hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand. Wie naar de kerk gaat en zich met liefde voor God op de dienst voorbereidt zal dan ook met heel zijn hart, met heel zijn ziel en verstand aanwezig zijn.
Kun je dan de ontvankelijkheid voor het evangelie bewerken? Ja! In de eerste plaats door te zorgen dat je een goede nachtrust krijgt. Wie slaperig en moe naar de kerk gaat zal niets leren. Voor veel mensen is de zaterdagavond een avond om uit te gaan en laat naar bed te gaan. Dat is dus funest voor een goede kerkgang. Bovendien is het belangrijk om de preek op jezelf te betrekken en niet op de buurman of buurvrouw. Wanneer je open staat voor de prediking dan doet de preek ook wat met je. Dan ga je niet de kerk uit zoals je in gekomen bent. Dan dank je God voor wat je gehoord hebt. Wijlen mijn vader, een echte Gereformeerde Bonder, zei eens: de meest vrijzinnige dominee zegt altijd wel iets waar je wat aan hebt. Dat is een belangrijk punt dat je gaat om persoonlijk te ontvangen. Je zult daar ook persoonlijk de voorwaarden voor moeten creëren anders zal uw hart zich steeds verder voor het evangelie verharden.
Een persoonlijke vraag, die u alleen uzelf moet beantwoorden: bent u de laatste tijd geestelijk gegroeid? Hebt u uw hart voor God opengesteld of hebt u uw hart verhard voor wat Hij u wilde leren?
Het tweede type bodem waar Jezus in de gelijkenis over spreekt is: de rotsachtige bodem met een vlies van grond er overheen.
Vanwege de rotsachtige bodem kan de plant die tot ontwikkeling komt niet diep wortelen. Het feit dat de plant doodgaat, ligt ‘m vooral aan het feit dat de plant niet diep wortelt. Wanneer een plant diep wortelt dan zal de plant ook de zon overleven. De plant kan namelijk alleen leven doordat de zon schijnt. De zon is een absolute noodzaak voor een gezonde plant.
Het beeld van het zaad op de rotsachtige bodem met een dunne laag grond erover staat voor het menstype dat snel laaiend enthousiast over het Evangelie is. Het is het type van de emotionele mens. De boodschap van Gods Woord wortelt echter niet diep. Komen er tegenslagen in het leven dan is het al gauw gebeurd met de liefde. Dat gebeurt vooral bij christenen die zich vooral laten voeden met melk in plaats van met vast voedsel.[1] Het gaat dus om volwassen worden in het geloof.[2] Daarbij gaat het om het blijven vasthouden van het mysterie van het geloof, van de diepe waarheid.[3] Iemand kan alleen door de Geest geworteld blijven in de liefde van Christus.[4]
Oppervlakkig geworteld christendom kan niet overleven in de hitte van vervolging, van alle nare dingen die ons in het leven kunnen overkomen. Het geheim van het geloof is dat het niet diep genoeg geworteld kan zijn. Hoe dieper het geloof in ons leven wortel schiet hoe standvastiger wij in tijden van moeite en zorgen zullen blijven.
Hoe kun je zo’n diep geworteld geloof krijgen? Door je geloof regelmatig te voeden. Door elkaar ook steeds weer opnieuw te bemoedigen. Dat kan alleen wanneer je elkaar regelmatig rondom Gods Woord ontmoet, samen de lofzang gaande houdt en God eert en aanbidt.[5] Je kunt niet in je eentje geloven en groeien in geloof. Geloof is aangewezen op een liefdevolle gemeenschap, waar je bemoedigd wordt. Bovendien is het nodig om met regelmaat Gods Woord te lezen.
Lees je regelmatig in Gods Woord?
Neem je regelmatig tijd om te bidden?
Communiceer jij met God?
Die dingen zijn nodig voor een gezonde geloofsrelatie!
Het derde beeld dat de Here Jezus in de gelijkenis gebruikt is het zaad dat in de dorens valt.
De dorens waar Jezus over spreekt worden snel grote struiken. Ze verdrukken de plantjes die uit het zaad komen. De dorens zuigen bovendien al het water weg dat de plantjes nodig hebben om te groeien. Het beeld van de dorens staat voor de mens die zich door zijn zorgen laat meeslepen en uiteindelijk ontdekt niet meer te kunnen geloven. Dit kan zowel de arme als de rijke overkomen. De arme omdat hij zich bekommert en zorgen maakt om zijn of haar bestaan en de rijke omdat hij of zij zich zorgen maakt over het in stand houden van de rijkdom. De energie die daarvoor nodig is, wordt onttrokken aan het geestelijke leven. Het gevolg voor het geestelijke leven is dat het langzaam aan afsterft.
In Wall Street Journal stond eens een interview met zes mensen die tussen de 100.000 dollar en een miljoen dollar per jaar verdienden. In het interview was hun grootste zorg dat ze niet genoeg verdienden. Op de vraag wat genoeg was, antwoordden ze alle zes: een beetje meer.
Voor steeds meer mensen is werk en geld de kern van het leven. Hoewel belangrijk, ze zijn niet de kern! De kern van het leven is het geloof in God en Christus. Daar vloeien alle andere dingen uit voort: vriendschap, de bediening in een ambt in de gemeente, ons gezin en ons werk. Jezus leert ons dat we eerst God en Zijn Koninkrijk moeten zoeken.[6]
Enkele praktische zaken die belangrijk zijn voor een gezonde relatie met God. Durf je in financiële zaken afhankelijk op te stellen van God. Als God geen zeggenschap over je geld en bezit heeft, dan heeft hij ook geen zeggenschap over je hart en leven. In het OT gold de regel dat je eerst 10% van je inkomsten apart legde voor de dienst van God de andere 90% was genoeg om van te leven. In plaats alleen maar bezig te zijn met werk en inkomen kunt u daarnaast uw leven ook inzetten voor het werk in Gods Koninkrijk. Richt u op de nood bij andere mensen.
Een oud verhaal over een Rabbi en een rijke man vertelt het volgende: wanneer de rijke man op bezoek komt neemt de rabbi de rijke man bij de hand en gaat met hem naar het raam. Hij vraagt hem: wat zie je? De rijke man zegt: mannen, vrouwen en kinderen. Opnieuw neemt de Rabbi de rijke man bij de hand en leidt hem naar een spiegel. Weer vraagt hij: wat zie je? Mezelf, antwoordt de man. De Rabbi zegt: beide waren glas, zowel het raam als de spiegel. Wanneer je in de weelde kijkt dan zie je alleen jezelf.
Tot op heden hebben we alleen maar gehoord over teleurstellingen. Drie kwart van de inspanningen hadden geen positieve gevolgen. Alles wat er gebeurde was zinloos. Moet je dan maar stoppen? Moeten we maar stoppen met gemeente zijn omdat drie kwart van de inspanningen geen zin hebben? Ligt daar misschien ook voor een aantal mensen gevoelsmatig de drempel om een ambt te aanvaarden?
Jezus schetste een realistisch beeld. Ook Hij ervaart dat hij dan wel een menigte heeft die komt luisteren. Een kwart van hen hoort naar hem en doet wat hij zegt. Daar ligt het wonder. Daarom moeten wij niet bij de negatieve dingen stil staan maar bij de positieve. Niet het glas is half leeg maar het glas is half vol. Jezus geeft in de gelijkenis aan dat een kwart van de inspanningen grote gevolgen heeft.
Dat kwart is het vierde type zaad: het zaad dat vrucht draagt.
Dat is het type mens die het Woord van God hoort, die het verstaat en die veelvoudig vrucht gaat dragen. Zoveel vrucht dat je het niet zou durven dromen, honderdvoudig, zestigvoudig en dertigvoudig. Het kan wel lijken dat het in de gemeente van Christus allemaal mondjesmaat is maar het tegendeel is waar. Ook al reageert 25% van de mensen positief op de boodschap van Christus het heeft enorme gevolgen. Zij zijn degenen waar Jezus over spreekt wanneer hij zegt: zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid want zij zullen verzadigd worden.[7]
Durf je de ploegschaar in je leven te zetten?
Ben je bereid om je hart te openen om Gods Woord in alle rijkdom te ontvangen?
Ben je bereid om de distels en de rotsen in je leven te verwijderen?
Ben je bereid om de harde plekken in je leven open te breken?
Ben je bereid om vrucht te dragen voor de Eeuwige op deze aarde?
De belofte die Jezus geeft is dat je een oogst oplevert die groter is dan je zelf kunt bedenken. Het zal een wonder boven wonder zijn.
Amen.
----
[1] Hebr.5:12-14 Werkelijk, u had toch inmiddels allemaal leraar moeten zijn! In plaats daarvan hebt u er zelf een nodig om u opnieuw de grondslagen van het woord van God bij te brengen; het is met u zo ver gekomen dat u weer aangewezen bent op melk in plaats van op vast voedsel. Wie melk drinkt is nog een klein kind en heeft geen weet van de draagwijdte van de verkondigde gerechtigheid. Vast voedsel is voor volwassenen; hun zintuigen zijn door ervaring geoefend en zij zijn in staat onderscheid te maken tussen goed en kwaad.
[2] Hebr. 6: 1 We moeten de eerste beginselen van de leer over Christus hier toch maar laten rusten en ons richten op wat voor volwassenen bedoeld is.
[3] 1 Tim. 3:9 hij moet vasthouden aan het mysterie van het geloof, met een zuiver geweten.
[4] Eph. 3: 16-17Moge hij vanuit zijn rijke luister uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, zodat door uw geloof Christus kan gaan wonen in uw hart, en u geworteld en gegrondvest blijft in de liefde.
[5] Hebr. 1025 en in plaats van weg te blijven van onze samenkomsten, zoals sommigen doen, elkaar juist bemoedigen,
[6] Matt. 632-34 Jullie hemelse Vader weet wel dat jullie dat alles nodig hebben. Zoek liever eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden. Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen last.
[7] Matt. 5:6