De droom die nachtmerrie werd

intro

Zo aan het begin van een nieuw jaar lees je in de meest serieuze kranten allerlei berichten van deskundigen, kenners en paragnosten die hun licht laten schijnen over het komende jaar. Ze proberen hun al dan niet onderbouwde visie te geven over de dingen die we kunnen verwachten in 2021 en meestal blijkt aan het einde van het jaar dat de waarheid toch vaak net weer wat anders was dan men verwachtte. Zo is het leven, niet waar? Je kunt allerlei ideeën hebben aangaande de (nabije) toekomst maar vaak blijkt ons levenspad bezaait met allerlei kruispunten en onverwachte hoogte en dieptepunten zodat we meestal net anders uitkomen dan gedacht of gehoopt. Als Christenen mogen we erop vertrouwen dat God al onze individuele levensdraadjes in handen houdt en op een of andere manier kan gebruiken in Zijn plan met de wereldgeschiedenis. Niet dat dit altijd gemakkelijk is, niet dat dit altijd duidelijk is. Soms voelt het alsof alles rondom je heen instort en kapot gaat. Soms lijkt het alsof alles in je leven dood loopt en God de grote afwezige is. Vaak is het pas achteraf dat we kunnen zien dat zelfs midden in de storm God aan het werk was, zelfs in omstandigheden waarin wij dat niet hebben gezien. Het leven van Jozef is daar zo’n voorbeeld van. Komende weken willen we leren van zijn leven.

Jozef, de favoriet

A: zoon van de favoeriete vrouw:

Het leven van Jozef krijgt uiteindelijk zo’n bizarre wending doordat de relatie met zijn broers uitermate slecht is. De oorzaak daarvan ligt in het feit dat hij door zijn vader , Jacob, enorm wordt voorgetrokken. Jozelf is namelijk de eerste zoon van zijn lievelingsvrouw Rachel. Hij had Rachel gezien en was direct stapel op haar. 7 jaar wilde hij werken om haar als vrouw te kunnen krijgen. Na de huwelijksnacht bleek dat zijn schoonvader hem had bedrogen en niet Rachel maar de oudste dochter Lea had uitgehuwelijkt. Nogmaals 7 jaar werkte hij om uiteindelijk ook Rachel tot vrouw te maken. Ook tijdens het huwelijk ging zijn liefde het meest uit naar Rachel en kwam Lea er zuinig vanaf. Jozef was de eerste zoon die Jacob geschonken werd door Rachel en net zoals zijn moeder kreeg Jozef een speciale behandeling. Als iemand kon weten welke gevolgen dit kan hebben was dat Jacob. Hij heeft zelf ervaren wat het betekend als een vader een van zijn kinderen bevoordeelt boven de ander. Zijn vader, Isaak, deed dat bij Esau, zijn broer. Ook toen waren de gevolgen groot en pijnlijk.

B: Speciale behandeling.

Maar ondanks die kennis heeft Jacob Jozef meer lief dan zijn andere kinderen en die verwennerij maakte van Jozef een naieve dromer. Op 17 jarige leeftijd was hij onuitstaanbaar en klikt alles wat zijn broers deden door aan papa en leek niet door te hebben dat zijn broers hem niet konden luchten of zien. Wanneer hij over zijn geweldige dromen verteld gooit hij ongemerkt nog meer kolen op het vuur van de haat. Dromen werden in die tijd serieus genomen, men zag ze vaak als boodschappen van de goden die iets betekenden voor de toekomst. Haat en blinde jaloezie veroorzaakt door voortrekkerij verwoesten de familie.

C: Wat de Bijbel leert over voortrekkerij

God weet wat de resultaten van voortrekkerij en jaloezie kunnen zijn. In de Bijbel lezen we vaak genoeg waarschuwingen van God dat het voortrekken van een groep mensen of een individu leidt tot onrecht.

Deuteronomium 1:17 NBV

Oordeel zonder aanzien des persoons, hoor de arme evengoed als de rijke. Laat u door niemand bang maken, want u spreekt recht namens God. Wanneer iets u te moeilijk is, leg het dan aan mij voor en ik zal me erover buigen.’

Het meest duidelijk daarover is Jakobus. Hij ziet hoe rijke gemeenteleden beter behandelt worden dan arme gemeenteleden en trekt fel van leer tegen deze vorm van voortrekkerij.

Jakobus 2:8–9 NBV

Wanneer u echter het koninklijke gebod volbrengt dat de Schrift geeft: ‘Heb uw naaste lief als uzelf,’ dan handelt u juist. Maar als u op het uiterlijk afgaat, begaat u een zonde en bestempelt de wet u als overtreders.

Jakobus weet waar hij over praat. Zelf misschien wel jaloers op zijn bijzondere broer Jezus. Hij werkte hem in ieder geval eerst tegen weten we vanuit de evangeliën. Gelukkig komt hij het te boven en wordt een van leiders van de Gemeente in Jeruzalem. Hij maakt ook duidelijk wat de uitweg is uit de cirkel van bevoordeling en haat: genade en onbegrensde, onvoorwaardelijke liefde. Waar gebrek aan genade, liefde, bevestiging en erkenning ook vandaag de dag nog altijd relaties en mensen verwoest kan genade en onvoorwaardelijke liefde relaties en mensen opbouwen. Liefde die niet denkt aan zichzelf maar het goed van de ander voor ogen heeft. Schenkende liefde die maakt dat de ander opbloeit.

Jozef de dromer

Jozef was een dromer. Enerzijds figuurlijk omdat hij door de verwennerij van zijn vader verschrikkelijk naief in het leven stond en niet zag welke invloed zijn handelen had op het gemoed van de mensen om hem heen. Zijn wereld draaide om hem. Hij voelde zich zo geliefd dat hij zich misschien niet eens kon voorstellen dat er iemand was die een hekel aan hem zou kunnen hebben. Anderzijds was hij letterlijk een dromer. Ik zei al dat in Bijbelse tijden dromen werden beschouwd als een bijzonder iets, een teken van de goden. Een teken wat vaak iets duidelijk maakte over de toekomst. Stel je dan eens de reactie voor van de broers als Jozef zijn eerste droom verteld. Hoe zijn schoof rechtop staat als de schoven van zijn broers buigen voor zijn schoof. de betekenis is direct duidelijk voor hen en ze bijten Jozef dan ook hatelijk toe: Wil je over ons regeren, wil jij soms over ons heersen? En ze haten hem nog meer. Toch is Jozef niet terughoudend en verteld ook over zijn tweede droom waarin zon, maan en sterren voor hem buigen. Ditmaal vraagt ook Jacob verbaasd: Moet ik samen met je moeder en je broers voor jou buigen?

Het resultaat

Jozef is niet de enige die blind is voor de haat van de broers, ook Jacob ziet het klaarblijkelijk niet of wil het niet zien. Hij stuurt hem in elk geval met gerust hart op pad om te kijken hoe het met hen en de kudde gaat en Jozef gaat net zo onbezorgd op reis. Vanaf een afstand zien de broers hem aankomen met zijn mooie, kleurige jas en ze zien een kans om zich van de dromer te ontdoen. Eerst willen ze hem doden maar dat plan laten ze op advies van Rube los. Zodra Jozef komt grijpen ze hem en gooien hem in een put. Wanneer er een karavaan langstrekt komt Juda op het idee om Jozef te verkopen en voor 20 zilverstukken is Jozef even later als slaaf onderweg naar Egypte.Ironisch genoeg zal deze poging om de uitkomst van Jozefs dromen te stoppen juist een sleutel zijn naar de uitkomst ervan. De broers weten dat niet en willen hun daad verhullen. Ze dompelen Jozefs mooie jas in bloed en laten het aan Jacob sturen. Is deze niet van Jozef is hun vraag en de conclusie van Jacob is exact waar ze op uit zijn. Hij denkt dat Jozef dood is, zij zijn van hun irritante dromer af en hun geheim is veilig. Terwijl in Kanaän Jacob rouwt om zijn zoon wordt Jozef op de slavenmarkt verkocht aan een hooggeplaatste officier van Farao.

Conclusie

Ik moet eerlijk zeggen dat ik heel erg de neiging heb om jullie te zeggen dat alles goed komt, dat je geen zorgen hoeft te hebben over Jozef. Maar zo eindigt het hoofdstuk niet. Het is een beetje zo’n cliffhanger. Jacob rouwt en Jozef is een slaaf. Zijn leven staat volledig op zijn kop. Van geliefde zoon is hij ineens een verworpene. Zal God Jozef redden, moeten de broers ooit boeten voor hun daden? De hele geschiedenis doet ook denken aan Jezus. Ook hij was intens geliefd door Zijn Vader, ook Hij werd verraden voor wat zilverstukken, ook Hij werd verworpen. Met èèn verschil:Jozef werd door zijn broers losgerukt van Jacobs liefde terwijl Jezus door Zijn Vader werd losgelaten. God verliet Zijn geliefde Zoon op Golgotha. God liet Hem los om jou en mij vast te kunnen houden. Op Golgotha verwierp Hij Jezus om ons lief te kunnen hebben. Door die verwerping heen zou uiteindelijk Verlossing komen. Doordat God Jezus losliet mogen wij weten dat God ons nooit zal loslaten. Jezus wist dat, wij mogen dat weten… maar Jozef weet dat niet.

Dat is ook in onze levens veelal de realiteit. We zien door de soms hartverscheurende omstandigheden geen toekomst meer. Vaak wordt pas achteraf duidelijk hoe God ook in onze uitzichtsloze situaties op de achtergrond aan het werk is geweest. Als je terugkijkt lijkt in hoofdstuk 37 God de grote afwezige. Er gebeuren allerlei verdrietige dingen en God wordt nergens genoemd. Toch zijn er in het hele hoofdstuk sporen van Zijn voorzienigheid te vinden. En dat alles zal uiteindelijk bijdragen aan een Verlossing die voor alle mensen in deze geschiedenis compleet onzichtbaar is, het meeste nog voor Jozef.

In dat soort duistere situaties, omstandigheden waarin alles donker is, de toekomst onzeker en God afwezig lijkt komt het aan op vertrouwen. Geloofsvertrouwen in een God die omziet naar het kwetsbare, die jou als Zijn geliefde kind niet in de steek laat. Een God die trouw is tot in eeuwigheid en Zijn werk nooit loslaat. Vertrouwen in de beloften die we in Gods woord tegenkomen zoals dat niets in deze schepping ons kan en zal scheiden van de liefde van onze God in Christus Jezus onze Heere. Als het stormt komt het aan op vertrouwen. Vertrouwen zoals Jezus laat zien in Gethsemane als Hij zegt: niet mijn wil maar Uw wil geschiedde. Vertrouwen zoals Paulus had wanneer hij rust vind in Gods woorden: Mijn genade is voor u genoeg. Vertrouwen zoals David laat zien in vele psalmen. Bijvoorbeeld psalm 4. Terwijl hij in nood zit denkt hij terug aan al die dingen die God in het verleden heeft gedaan en zegt vervolgens tegen zichzelf:

Psalmen 4:8 NBV

In vrede leg ik mij neer en meteen slaap ik in, want u, heer, laat mij wonen in een vertrouwd en veilig huis.

Bij God bieden resultaten uit het verleden wel degelijk garantie voor de toekomst. Wanneer tragedie en teleurstelling je leven omgeven en je hart verscheuren. Wanneer het beeld van een liefdevolle en zorgzame God bespottelijk klinken in de nood van je leven wees dan moedig. Probeer te blijven vertrouwen in een God die zelfs het slechte kan laten meewerken ten goede.

Houd goede moed, Hij is bij je, ondanks jouw omstandigheden, misschien wel helemaal tegen je gevoel in. God is je niet vergeten, Hij werkt…ook in jouw leven. Durf je te blijven vertrouwen?

Amen